dinsdag 30 september 2014

Ferguson. De politie doodt, de straat vecht terug.

Op 8 augustus wordt Michael Brown ('Mike Mike') neergeschoten door een politieagent. Het nieuws verspreidt zich door de buurt en mensen komen meteen de straat op. Afvalcontainers worden in brand gestoken en er wordt in de lucht geschoten. Intimidatie door de politie – die meteen een relwagen, helikopter, honden en geweren inzet – haalt niets uit en ze worden gedwongen zich terug te trekken. De volgende dag verzamelen meer mensen zich in de buurt en dagen de politie uit. Wanneer politiewagens door de menigte proberen te rijden, worden ze aangevallen. De politie trekt zich weer terug, waarop de eerste winkel wordt geplunderd. Op het einde van de avond zijn meer dan tien winkels geplunderd en is de QT winkel in brand gestoken. In andere delen van St Louis (waarvan Ferguson een voorstad is) worden winkels aangevallen, waarop de politie de belangrijkste commerciële districten bezet.

De volgende tekst werd geschreven na meer dan een week van revolte. Het zal tien dagen duren – gedurende er eerst een avondklok wordt ingesteld en nadien de noodtoestand wordt uitgeroepen met de ontplooiing van de National Guard (militairen) – voor de Staat min of meer vat krijgt op de situatie. Maar ook daarna zijn er nog regelmatig betogingen en conflicten met de politie.


Al meer dan een week...

Wat begon als een protestbeweging heeft na 10 dagen van aanhoudend verzet een paar wankele stappen naar revolte gezet. De situatie is nog onstabiel en rijp met potentieel. Hier zijn mensen verbaasd dat soortgelijke oproer niet is ontketend in andere steden. Als het zich zou verspreiden, zal de omvang hier waarschijnlijk ook verbreden. Het is moeilijk om te vatten hoe mensen buiten het stedelijk gebied interpreteren wat er hier gebeurt. Wat volgt zijn enkele waarnemingen van inwoners van St Louis en deelnemers aan de strijd die misschien een duidelijker beeld van deze vreemde nieuwe werkelijkheid geven.


Auto's, geweren, en opstand in Amerika

West Florissant is een belangrijke straat die dwars door North St. Louis County en North City loopt. Een kwart mijl van die weg is de belangrijkste ontmoetingsplaats voor de demonstranten. Net buiten dat traject, op een parking van enkele grote winkels, is de gezamenlijke verzamelplaats voor de politie (stad, provincie, evenals tientallen kleinere gemeenten), de Highway Patrol, en de Nationale Garde. Het kleine stuk is het decor van vele geplunderde en verbrande (in verschillende mate) handelszaken, waaronder de QT - die is uitgegroeid tot een bezienswaardigheid, toeristische bestemming, en de ontmoetingsplaats voor de demonstranten. Canfield Drive kruist met dit stuk van West Florissant, een weg die leidt naar verschillende residentiële gebieden en het appartementencomplex waar Mike Brown werd gedood. De politie is bang om zich te ver op Canfield te wagen.

Op de dagen dat de politie het verkeer toelaat op West Florissant, stroomt die vol met auto's, waarvan vele zijn beladen met passagiers, zowel binnen als buiten. Vaste activiteiten omvatten luide muziek spelen, met piepende banden optrekken, en de politie treiteren door middel van beledigingen ("Fuck the Police", "Fuck 12"), rondjes draaien met slippende banden en recht op hen inrijden, om enkel op het laatste moment te remmen. Mensen springen van auto naar auto in feestelijke stemming, scanderen, flirten, zingen, drinken en roken. Wanneer de politie de straat afsluit aan beide zijden van de strook, komen auto's uit de zijstraten om meer van hetzelfde te doen. En als de demonstranten onstuimig worden, rijden mensen openlijk hun auto's tot voor de winkels, vullen ze met geplunderde goederen, en ontsnappen terug in de wijken.

Een aanzienlijk aantal van de demonstranten zijn gewapend. In de eerste paar dagen was het een veelgebruikte tactiek in de lucht te schieten om de politie af te schrikken als ze te dichtbij kwam. Sommige spreken openlijk van een oorlog met de politie en verbergen niet het feit dat ze vuurwapens op zich dragen. De afgelopen dagen zijn mensen beginnen te schieten op de politie. Tragisch genoeg zijn de enige mensen die geraakt werden tot nu toe een handvol demonstranten, een aantal van hen met levensbedreigende verwondingen tot gevolg. Mensen beginnen te pleiten voor meer terughoudendheid met het gebruik van vuurwapens en accurater richten van schoten.

De rebellen (en de politie) hebben geen ervaring met een dergelijke situatie. Een opstand als deze is niet voorgekomen in Amerika sinds de jaren 70. Mensen leren hoe gebruik te maken van molotovcocktails, barricades, projectielen, en vuur, maar ook wanneer en waar het zinvol is om aan te vallen. Coördinatie en communicatie zijn moeilijk buiten momenten van rellen. Misschien is het omdat er geen veilige en comfortabele plek is om te verzamelen en ideeën te delen. De QT zou dit doel kunnen dienen, maar net vandaag is het volledig omheind. De tweede nacht van oproer is er wel een uitzonderlijke coördinatie geweest toen verspreid over het stedelijke gebied, verschillende winkels werden aangevallen en auto's werden gevuld met allerlei waren.


Repressie, respectabiliteit, ras, geslacht, en de generatiekloof

De politie zitten gevangen in een dilemma en stuiten op de grenzen van het gebruik van geweld. Als ze op een afstand blijven kan het oproer ongehinderd doorgaan, maar wanneer ze met geweld optreden dagen meer mensen op in de straten, waardoor de rellen uitbreiden. Als ze op dit moment het oproer willen smoren, moeten ze Darren Wilson (de agent die Brown neerschoot) veroordelen voor moord. Maar de tandwielen van justitie zijn traag. In de tussentijd zullen ze moeten proberen om de demonstranten te verdelen. In hun wanhoop worden alle beproefde tweedelingen bovengehaald; demonstrant vs crimineel, eerlijk vs opportunist, inwoner vs buitenstaander. Helaas heeft de politie een lange lijst van medeplichtigen die bereid zijn om het werk voor hen te doen, van wie de meesten zich volledig bewust zijn van wat ze doen. Van de New Black Panther Party tot de Nation of Islam. Van HOT 104.1 tot FOX News. Van MORE tot OBS. Van Jesse Jackson tot Al Sharpton. Van Nelly tot Tef Poe (Po). Van de huidige St Louis burgemeester Slay tot de toekomstige St Louis burgemeester French. En de lijst gaat maar door.

Terwijl ze misschien slagen in hun opzet op tv, radio en sociale media hebben deze brulboeien niet zo veel succes op West Florissant (ondanks hun eigen getuigenissen van het tegendeel), en dat moet hen veel schrik aanjagen. Het is het vermelden waard dat de sociale media de plek is waar ze het meeste succes hebben gehad. Ze zijn uitgegroeid tot beroeps in het verwerven van “volgers” die nooit naar Ferguson zullen komen, om hun minder dan 140 tekens egocentrische verslagen tot vervelens toe te retweeten. In ruil krijgen de “volgers” het gevoel alsof ze een deel zijn van iets. Misschien zullen deze geruchten, halve waarheden en leugens schadelijk blijken voor mensen (en dat zou verschrikkelijk zijn), maar het meeste is klinkklare samenzweringstheorie onzin voor iedereen met een kritisch denkvermogen.

Er zijn nog altijd veel meer zwarte dan blanke demonstranten op West Florissant, maar er lijkt meer diversiteit zijn naargelang de strijd verder gaat. In het begin werden reacties zoals "waarom ben jij hier" gericht op blanke demonstranten, beantwoord met "gast, zij/hij haat de politie ook!". Nu, als de aanwezigheid van blanke demonstranten zelfs nog wordt opgemerkt, dan klinkt het meer als "dank je om hier te zijn." Enkele onheilspellende progressieve en linkse groeperingen proberen absurde verhalen over kleine groepen van blanke oproerkraaiers (of zelfs KKK infiltranten!) die zwarte demonstranten misleiden om tot de aanval over te gaan, te verspreiden. De racistische onderliggende veronderstellingen over de exploiteerbare aard van zwarte demonstranten lijken niet zo van de pot gerukt als je je realiseert dat dat precies is hoe groepen zoals de Nation of Islam en de New Black Panther Party ze beschouwen. Terug in de echte wereld, zijn blanke demonstranten net begonnen de felheid te vatten waarmee hun zwarte kameraden vechten, die volwassen genoeg zijn om beslissingen te nemen voor zichzelf.

De autoriteiten spelen nu met good cop / bad cop door de aanstelling van Ron Johnson (een zwarte officier die opgroeide in North County) aan het hoofd van de politie-operaties. In de bescherming van het daglicht, wandelen hij en zijn officieren zonder reluitrusting langs demonstranten. Deze truc heeft gewerkt tegenover de zelfbenoemde protestleiders die openlijk samenwerken met Johnson om de menigte te beheersen.

Er zijn talloze oproepen van de Nation of Islam, de New Black Panther Party, en hun sociaal conservatieve verwanten voor vrouwen om naar huis te gaan, voor sterke zwarte mannen om naar voor te treden, en andere gelijkaardige patriarchale pogingen om de demonstranten te verdelen. De eerste paar dagen werden deze oproepen beantwoord met enorm verzet van vooral zwarte vrouwen. "Fuck you, ga terug naar de kerk", "Ik ben hier al vanaf de eerste dag", "Het zijn onze baby's die sterven". De constante pesterijen lijken hun tol te hebben geëist want minder vrouwen zijn nu buiten, vooral als het donker is. Maar vrouwen zijn nog steeds aanwezig op de eerste lijn om de politie te treiteren en in de winkels te springen om hun deel te nemen.

Bijna allen die proberen de meest confronterende acties te bedwingen en zichzelf tot leiders van de gemeenschap uitroepen, zijn ouder dan 40. Behalve het fysiek tegenhouden van de acties van jongeren, proberen ze om hen te verbannen uit het protest. Deze wijze ouderen mogen dan wel rondlopen met een paternalistisch aura van autoriteit, maar de jongeren worden niet voor de gek gehouden. "Ik kan niet meer naar deze oude heren luisteren, ze zeggen al jarenlang hetzelfde", "Dit vredevol demonstreren werkt niet, zonder de plunderingen zou niemand een moer om Mike Mike hebben gegeven." Toch roepen ze continu op voor de jongens om op te groeien en mannen te zijn en voor de jonge vrouwen om naar huis te gaan, want de straten zijn niet veilig voor hen.


Vrede en rust

Er zijn enkele aanwijzingen dat de progressieve groepen afstand nemen van het gemeentebestuur van Ferguson. Ze beginnen bijeenkomsten en burgerlijke ongehoorzaamheid te organiseren in Clayton en in het centrum van St. Louis. Misschien hebben ze hun campagne om de woedende elementen te controleren, opgegeven. Misschien zijn ze op zoek naar een meer vreedzaam en media-vriendelijk gezicht voor de beweging. Misschien willen ze nieuwe strategieën voor het verkrijgen van rechtvaardigheid uitproberen. Alleen de tijd zal het leren.

De situatie in Ferguson is eng. Het is gemakkelijk om te begrijpen waarom sommige, vooral degenen die in de buurt wonen van de activiteit, een terugkeer willen naar normaliteit: kogels, traangas, geluidskanonnen, check points, brand. Maar ondanks dit alles zijn er een aanzienlijk aantal onder ons die geen terugkeer naar de normaliteit willen. We gaan naar West Florissant dag en nacht om erachter te komen hoe dat te vermijden. Voor ons is de strijd niet beperkt tot gerechtigheid voor Mike Brown en de veroordeling van een enkele agent voor moord in een rechtbank. We doen dit voor onszelf, onze vrienden en familie, maar ook Mike Brown. We hebben dit systeem al schuldig verklaard - het racisme, de klasse structuur, de overheid, de politie. Wanneer de "vrede" waartoe je gedwongen wordt om terug te keren, lijkt op onmacht, vernedering, armoede, verveling, en geweld, mag het geen verrassing zijn dat velen ervoor kiezen om te vechten. En getuige de felheid waarmee sommigen van ons strijden, is het bijna alsof we ons hele leven op dit moment hebben gewacht. Twee nachten geleden bestormden mensen de commandopost van de politie en zagen de autoriteiten zich gedwongen om de Nationale Garde in te zetten. Voorheen zou dit ondenkbaar zijn geweest, maar enkel twee weken geleden zou deze hele situatie ondenkbaar zijn geweest.

En zo heffen we een glas van gestolen gin - Een toast! Mogen wij elkaar blijven verrassen.
2014/08/19